İhracat Mentorunuz BAZ Girişim olarak yeni içeriğimizde ihracatçıların sıkça kullandığı tek satıcılık ve franchise sözleşmelerine değindik. Sözleşmenin unsurları, tarafların yükümlülükleri ve bu sözleşme tiplerinin faydalarına değindiğimiz yazımız sizlerle. Keyifli okumalar.
İhracat hayatında tek satıcılık sözleşmesinin de içinde bulunduğu birçok farklı sözleşme tipi bulunmakta. Kişilerin beklentilerine ve ihraç etmek istedikleri ürünlerin niteliklerine göre tercih edilen sözleşme tipleri farklılık göstermekte. Bu yazımızda dış ticaret dünyasında etkin bir şekilde kullanılan tek satıcılık sözleşmesine değineceğiz. Birkaç soruda sizler için tek satıcılık sözleşmesini özetlerken Franchise sözleşmesi ile olan farklarını da ele aldık.
Tek Satıcılık Sözleşmesi Nedir?
Üreticinin, ürettiği mallarını kendi adına ve rizikosu kendine ait olmak üzere satması için belli bir bölge/coğrafya sınırları içerisinde sadece bir tek satıcıya teslim etmesini gerektiren sözleşmelerdir.
Bir başka deyişle ihracatçının daha önce üretmiş veya temin etmiş olduğu emtiayı riski kendisine ait olmayacak şekilde belirli bir ülkede, bölgede veya diğer coğrafi bölümlenmede satmasına yardımcı olan ticari aracılardır.
Tek Satıcılık Sözleşmesinin Unsurları Nelerdir?
İlk olarak belirli bölgede münhasır satış tekeli sağlaması gerekmektedir. Bununla birlikte sürekli olması ve satıcının kendi adına ve hesabına hareket etmesi bulundurması gereken unsurlardır. Son olarak pazarlama, satış ve sürümü artırma da tek satıcılık sözleşmesinin unsurları arasındadır.
Sağlayıcının Borçları Nelerdir?
Ürün satan sağlayıcının borçları temel olarak düzenli olarak emtia teslim etmek, öngörülen kalitede temin etmek, sözleşme bölgesinde satış yapmamak ve tek satıcıyı desteklemektir. Sağlayıcı bu yükümlülüklerini yerine getirmekten sorumludur. Sözleşmede taraflarca belirlenen aralıklarla emtiayı teslim eden sağlayıcı teslim ettiği emtianın kalitesinden de sorumludur. Bununla beraber yukarıda da değindiğimiz üzere sağlayıcı tek satıcıdan bağımsız olarak belirlenen bölgede satış yapamayacaktır. Bu bakımdan satıcıyı desteklemekle yükümlüdür.
Tek Satıcının Borçları Nelerdir?
Tek satıcının da sağlayıcı gibi bir takım borçları ve yükümlülükleri bulunmaktadır.Bu borçlar arasında öncelikle alım borcu bulunmaktadır. Bunula birlikte satıcı sürümü artırma ve sağlayıcıya bilgi verme yükümlülüklerini de yerine getirmelidir. Son olarak tek satıcı sözleşme süresi boyunca sağlayıcını menfaatlerini korumalı ve talimatlarına uymalıdır.
Tek Satıcılık Sözleşmeleri yapısı gereği satış sözleşmelerinden, acentelik sözleşmelerinden ve franchise sözleşmelerinden farklıdır.
Franchise Sözleşmelerinin Farkı Nedir ?
Bu sözleşme yapısı ile mal ve hizmetlerin aynı kalitede tüketiciye arzı hedeflenir. Franchise alan bağımsız tacirdir. Ekonomik anlamda bağımsız olmasa da hukuken mutlaka ayrıdır. Franchise alan, belirli bir ücret veya komisyon karşılığında gelişmiş bir üretim ve pazarlama sistemine sahip olmaktadır.
Franchise sözleşmesinin unsurları nelerdir?
Franchise sistem ve paketi sözleşme dahilinde franchise alan kişiye temin edilir. Franchise alan, kendi adına ve hesabına hareket eder. Bununla birlikte sürümü artırma ve dikey işbirliği yapma unsurları da sözleşmede yer alan bir diğer husustur. Giriş ücreti, dönemsel ücret ve tanıtım faaliyetlerine katılma ücreti sözleşme dahilinde olmakla beraber belirli bir bölgede tekel hakkı da sözleşmede yer alan temel unsurlardandır.
Franchise Çeşitleri Nelerdir?
Konusuna göre franchise çeşitleri ürün franchise, hizmet franchise ve üretim franchise olarak üçe ayrılmaktadır.
Franchise alıcılarına göre bir ayrım yapıldığında ise yavru şirket franchise ve master franchise olarak ikiye ayırabiliriz.
Franchise Sözleşmesinde Tarafların Borçları Nelerdir?
Franchise verenin borçları temel olarak franchise sistemini franchise alana kullandırmak ve franchise alanı korumak, desteklemektir. Franchise sistemini kullandırmak tanımını biraz daha açacak olursak franchise veren patent, marka, ticaret unvanı, işletme adı, know-how ve mal veya hizmeti tanıtıcı unsurlarından franchise alan kişiyi yararlandırmakla yükümlüdür. Koruma ve destekleme borcu ise işletmenin kurulması ve donanımında yardım, franchise alanı eğitmek ve bilgi vermek, tanıtıcı faaliyet yapmak ,temin yükümü, tekel bölgesi yaratma yükümü unsurlarını bünyesinde barındırır.
Franchise Alanın Borçları ise öncelikli olarak kararlaştırılan bedeli ödemek bununla beraber sürümü artırmaktır. Franchise alan kişi veren kişinin talimatlarına uymakla yükümlüdür. Bunların yanı sıra her sözleşmenin temel unsuru olan sadakat ve özen borcu da alan kişinin yükümlülükleri arasındadır.
Bu yazımızda dış ticaret dünyasında sıkça kullanılan Tek Satıcılık Sözleşmesini özetlerken birkaç soruda Franchise sistemine ve özelliklerine de değindik. Dış ticaret süreci boyunca ihracatçıların çokça kullandığı bu sözleşme türleri ile ilgili daha fazla bilgiye BAZ Girişim ile iletişime geçerek ulaşabilir, sizin için en verimli olacak dış ticaret yöntemlerini uzmanlarımızdan öğrenebilirsiniz.
