Bu yazımızda BAZ Girişim olarak sizler için eğitim ihracatında müşavirliklerin destekleyici rolünden ve müşavirliklerden alınabilecek hizmetlerden bahsettik.
Özel Öğretim Kurumları İhracat Desteklerinden Yararlanmaya Başladı.
Ticaret Bakanlığı, Türkiye’deki eğitim ihracatının artması ve uluslararasılaşmasını desteklemek amacıyla önemli ölçüde maddi destek sunmakta. Yakın zamana kadar bu desteklerden yalnızca yükseköğretim kurumları yararlanabilmekteydi. Mevzuatta yapılan değişikliklerle birlikte 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında faaliyet yürüten Türkiye’de yerleşik kurumlar da artık destek kapsamına alındı.
Destek Kapsamında Neler Var?
Destek kapsamında birim desteği, reklam, tanıtım ve pazarlama desteği, yurt dışı etkinlik katılım desteği gibi teşvikler sunuluyor. Bu yazımızda BAZ Girişim olarak sizler için eğitim ihracatında müşavirliklerin destekleyici rolünden ve müşavirliklerden alınabilecek hizmetlerden bahsettik.
Kurumlar sunacakları hizmetlerde kendilerini hangi pazarda konumlandırmalı?
Ticaret Bakanlığı’nın desteklerinden yararlanmak ve eğitim ihraç etmek isteyen özel öğretim kurumları için cevaplanması gereken en önemli sorulardan birisi bu. Farklı başlıklarda eğitim hizmeti sunan kurumların hangi eğitimi hangi pazara hedefleyeceğini analiz ederek yola çıkması başarılı sonuçları beraberinde getirecektir. Mal ihracatı yapan işletmeler bu analizler için Trademap ve Statista gibi bilgi kaynaklarını kullanmaktadır.
Öte yandan bu yazının konusu olan eğitim ihracatında ise hedef ülkenin bu alandaki ihtiyaçlarını istatistikler üzerinden analiz etmek yeterli olmuyor. Bunun ilk nedeni hizmet ticaretinde istatistik tutmanın mal ihracatına ilişkin zor oluşu. Diğer bir nedeni ise eğitim kavramını hedef ülkenin sosyo-kültürel yapısından bağımsız düşünemiyor oluşumuz. Söz konusu sosyo-kültürel yapıyı yerinde gözleyen “içeriden bir göz”le oradaki trendleri öğrenmek büyük önem arz etmekte. Bunun için de bahsi geçen bilgi kaynaklarında sunulan istatistiklerin ötesine geçmek bize avantaj sağlayacaktır.
Hedef Ülkedeki İhtiyaçları Nasıl Öğrenebiliriz?
Hedef ülkedeki eğitim trendlerini öğrenmek için kapsamlı bir internet araştırması bize yardımcı olabilir. İlgili ülkenin dilini bilmemiz, daha nitelikli bilgiye ulaşmamızı sağlasa da çevrimiçi çeviri araçları bu konuda işimizi kolaylaştıracaktır. İnternet ortamındaki araştırmalara ek olarak uluslararası eğitim fuarlarına katılım sağlayarak veri toplanabilir, yeni işbirliklerinin kapısı aralanabilir. Bu yöntemin en büyük kısıtlılığı ise bütçe ve zaman dostu olmayışıdır. Piyasa analizini bu yöntemle yapmak mevcut döviz kurları göz önüne alındığında eğitim kurumlarımıza ekonomik yük getireceği açıktır. Pazar araştırması yaparken bu aşamada KOSGEB’in pazar araştırması desteği yardımımıza koşar. Peki nasıl bir yol izlenmeli?
Bir iyi uygulama örneği: “Müşavire Danışın”
Ticaret Bakanlığı bünyesindeki “Müşavire Danışın” uygulaması Türkiye’deki iş dünyasının Ticaret Müşavirleri ve Ataşeleri arasındaki iletişimi kolaylaştırmak ve kurumsal bir yapıya kavuşturmak üzere hazırlanmıştır. İhtiyaç duyan iş dünyası aktörleri bu uygulama aracılığıyla müşavir ve ataşelerden bilgi talep edebilir, onlara sorularını yöneltebilir ve gelen yanıtları bu uygulama üzerinden takip edebilir. Bu uygulamanın yararlanıcısı yalnızca iş dünyası aktörleri olarak düşünülmemelidir. Müşavirlikler ve Ataşelikler, bu uygulamadan gelen talep ve sorular sayesinde iş dünyasının ihtiyaçlarını analiz eder ve trendin ne yönde olduğunu görebilir. Böylece kendilerinin bilgi ve deneyimine hangi alanlarda ihtiyaç duyulduğuna dair bir fikir edinerek raporlamalarını bu alanlara kaydırabilir. Müşavire Danışın uygulaması oldukça etkili çalışan ve bir talep iletildiğinde her zaman işleyen bir yapıda.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın bu konuda rolü ne olabilir?
Yurtdışına eğitim ihracatı yapmak istediğimizde diğer öne çıkabilecek kurumlar ise Milli Eğitim Bakanlığına bağlı faaliyet gösteren eğitim müşavir ve ataşelikleri, Maarif Vakfı Okulları ve Türk Okulları.
Eğitim Müşavirleri
İlk olarak Eğitim Müşavir ve Ataşeleri ile başlayalım. Milli Eğitim Bakanlığı’nın yurt dışında görevli eğitim müşavirleri ve ataşelerinin görev sorumluluklarıyla ilgili olarak “Yurt dışına Daimi Görevle Atanan Personel” konulu 2019/3 numaralı genelgesi yayınlanmıştır. Bu genelgenin 5. maddesi şu şekildedir; “İlgili ülkenin eğitim sistemini inceler, eğitim sistemi ile ilgili gelişim ve değişimleri izler ve Bakanlığa sunar.” Buradan hareketle eğitim müşaviri ve ataşelerinin hazırlayacağı analiz ve raporlar, hedef ülkedeki mevcut duruma ışık tutarken geleceğe yönelik de bir yol haritası çizilmesini sağlayacaktır. Bu noktada, Ticaret Bakanlığı teşviklerinden yararlanmayı düşünen özel öğretim kurumlarımız için Milli Eğitim Bakanlığı’nın verileri yol gösterebilir, pazar araştırması yaparken onların işlerini kolaylaştırabilir.
Bu noktada, desteklerin yeni olması, ihtiyaçların yeni yeni fark ediliyor oluşu ve MEB’in bu alanda hâlihazırda bir altyapısının olmayışı nedeniyle bahsettiğimiz verilere bu yolla ulaşmamız pek mümkün olmuyor. Kendi görev alanındaki ilgili pazar araştırmalarına ve sektör analizlerine Ticaret Müşavirliklerinin sayfalarından ulaşabiliyoruz. Benzer şekilde Eğitim Müşavirliklerinin diploma denkliği, vb. işlemlerin ötesine geçerek sahada veri toplayan, araştırma yapan, sektör analiz raporları hazırlayan bir yapıya evrilmesi işlevsel olacaktır. Bu işlevle alandaki veri ihtiyacı karşılanabilecek, ilgili pazarlarda “içeriden bir göz”ün yardımı ile hedefe yönelik çalışmalar vücut bulacaktır.
Maarif Vakfı ve Türk Okulları
Maarif Vakfı Okulları ve Türk Okulları da aynı şekilde Türkiye’nin eğitim ihracatında lokomotif rolü üstlenebilecek kurumlar. Türkiye’nin özel öğretim kurumları da artık dünyaya açılıyor. Üçüncü ülkelerde eğitim kurumları kurmak, üçüncü ülkelere online çift diploma imkanları sağlamak gibi hususlar da eğitim sektöründe giderek yaygınlaşıyor. Bu imkanları ise yine en iyi bilecek kurumlar orada halihazırda çalışmalar yapan kurumlarımız. Bu okullarımız da özel okullarımıza ışık tutacak mahiyette çalışmalar yapabilir.
Diğer Önemli İki Kurum Yunus Emre Enstitüsü ve Yurtdışı Türkler Başkanlığı
Yunus Emre Enstitüsü
Her ne kadar Yunus Emre Enstitüsü, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı faaliyet gösterse de, bu kurumun da Türk Dili ihracatında önemli bir rolü olacağı unutulmamalıdır. Türkiye’nin dil kurslarında da popüler bir destinasyon olacağını her zaman gözönünde bulundurmalı, Yunus Emre Enstitüsü ile ülkemizdeki dil okullarının entegrasyonunu artıracak çalışmalara imza atmalıyız.
Yurtdışı Türkler Başkanlığı
Yurtdışı Türkler Başkanlığı da Türkiye’de okuyacak kişilere verdiği burslarla farklı ülkelerin eğitim sistemleri alanında önemli deneyimler edinmiş durumda. Bu kurumun da eğitim hizmet ihracatındaki rolünün daha da artması için kaldıraç olarak daha fazla kullanılması gerekli.
Eğitim İhracatında Kurumlar Arası Koordinasyon Önemli
Türkiye, eğitim ihracatında giderek güçleniyor. Türkiye’nin bu potansiyelinden daha fazla yararlanabilmek için kurumlararası sinerjiyle daha fazla çalışmalı ve Türkiye’nin sosyal sermayesinin yüksek olduğu ülkelerden ülkemize doğacak ilgiye eğitim ihracatının her boyutuyla değerlendirdiğimiz bir yapıyı kurgulamalıyız. Bunu başarabildiğimiz ölçüde Türkiye’nin ekonomik ve kültürel ilişkilerini çok boyutlu bir düzleme oturtabiliriz.
