Dünya ekonomisinde, sınırları aşan ticaretin hızla artmış ve ekonomik entegrasyonun gelişmiştir. Bununla beraber Serbest Ticaret Anlaşmaları’da (STA) giderek daha fazla önem kazanmıştır. Bu anlaşmalar, iki veya daha fazla ülke arasında ticaretin serbestleştirilmesini amaçlamaktadır. Gümrük vergileri, kotalar ve ticaret engelleri gibi bariyerleri kaldırmayı hedefleyen yazılı anlaşmalardır. Türkiye, dünya genelinde birçok ülke ve bölge ile imzaladığı STA’lar ile küresel ticarette daha etkin olma yolunda önemli adımlar atmaktadır.
Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) Nedir?
Serbest ticaret anlaşmaları (STA), iki veya daha fazla ülke arasında ticareti kolaylaştırmak, gümrük vergilerini ve diğer engelleri azaltmak veya kaldırmak amacıyla yapılan uluslararası anlaşmalardır. STA’lar, ülkelerin ekonomik entegrasyonunu artırır ve rekabeti canlandırır. Ayrıca tüketiciye daha fazla seçenek, daha düşük fiyat sunar, yatırım ortamını iyileştirir ve istihdam yaratır.
Türkiye’nin Serbest Ticaret Anlaşmaları
Türkiye, 1996 yılında Gümrük Birliği Anlaşması’nı imzalayarak Avrupa Birliği ile serbest ticaret ilişkilerine girdi. Bu anlaşma, Türkiye’nin sanayi ürünleri ihracatına büyük bir ivme kazandırdı. Ancak, Gümrük Birliği Anlaşması’nın tarım, hizmetler ve kamu alımları gibi alanları kapsamaması ve Türkiye’nin AB’nin üçüncü ülkelerle yaptığı STA’lara dahil edilmemesi, Türkiye’nin ticarette dezavantajlı bir konuma düşmesine yol açtı.
Bu nedenle, Türkiye, AB ile paralel olarak kendi STA’larını yapmaya başladı. Bugüne kadar 29 ülke ile STA imzalayan Türkiye, bunlardan 21’i ile yürürlüğe girmiş olan STA’lar sayesinde bu ülkelerle ticaret hacmini artırdı. Örneğin, 2011 yılında Güney Kore ile STA yürürlüğe girdikten sonra Türkiye’nin bu ülkeye ihracatı 2019 yılında %140 artış gösterdi. Benzer şekilde, 2012 yılında Mısır ile STA yürürlüğe girdikten sonra Türkiye’nin bu ülkeye ihracatı 2019 yılında %80 artış gösterdi.
Türkiye, halen 17 ülke ile STA müzakerelerini sürdürmektedir. Bunlar arasında ABD, Çin, Hindistan, Japonya gibi büyük ekonomiler de bulunmaktadır. Ayrıca, Türkiye’nin mevcut STA’larını güncellemesi ve derinleştirmesi de gündemdedir. Bu sayede, Türkiye’nin STA’ların kapsadığı alanları genişletmesi, tarım, hizmetler, kamu alımları gibi sektörlerde de ticaret fırsatları yaratması mümkündür.
Türkiye’nin Dış Ticaretine Katkıları
1. İhracat Artışı
Serbest Ticaret Anlaşmaları, Türk mal ve hizmetlerinin anlaşma yapılan ülkelerde daha rekabetçi hale gelmesini sağlar. Gümrük vergilerinin düşmesi veya kaldırılması, Türk ürünlerinin daha cazip hale gelmesine ve ihracatın artmasına olanak tanır. Örneğin, Türkiye-Meksika Serbest Ticaret Anlaşması ile iki ülke arasındaki ticaretin artması, özellikle otomotiv, tekstil ve gıda sektörlerinde Türk ihracatının artışını beraberinde getirmiştir.
2. Ekonomik Büyüme
Serbest Ticaret Anlaşmaları, dış ticaretin artmasıyla doğrudan ekonomik büyümeyi destekler. Anlaşma yapılan ülkeler arasında ticaretin kolaylaştırılması, ülkelerin ekonomik büyüme potansiyelini artırır. Türkiye, bu sayede daha geniş bir pazarla entegre olarak ekonomik büyümesini sürdürebilir.
3. Yatırım Çekme Potansiyeli
Serbest Ticaret Anlaşmaları, Türkiye’yi yatırımcılar için daha çekici hale getirir. Anlaşma yapılan ülkeler arasında daha serbest ticaret ortamı, yatırımcıların Türkiye’ye yatırım yapma konusundaki güvenini artırır. Türkiye’nin dünya genelindeki birçok ülke ile anlaşmalar imzalamıştır. Bu anlaşmalar, yatırımcılar için öngörülebilir bir iş ortamı yaratır, ülkeye olan yatırım çekme potansiyelini artırır.
Örnek: Türkiye-Gürcistan Serbest Ticaret Anlaşması
Türkiye, Gürcistan ile 2007 yılında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması ile bölgesel işbirliğini güçlendirmiştir. Bu anlaşma, her iki ülkenin ticaretini artırmıştır. Özellikle tarım, tekstil ve enerji sektörlerinde işbirliği fırsatları yaratmıştır. Gürcistan ile yapılan bu anlaşma, Türkiye’nin Güney Kafkasya bölgesindeki ekonomik etkinliğini artırarak bölgesel bir güç olma yolunda önemli bir adım olmuştur.
Sonuç olarak, STA’lar, Türkiye’nin dünya ekonomisine entegre olmasını sağlayarak dış ticaretin gelişimine önemli katkılarda bulunmaktadır.
Türkiye’nin STA stratejisi, dış ticaretini çeşitlendirmek, yeni pazarlara açılmak, rekabet gücünü artırmak ve küresel değer zincirlerine entegre olmak için önemli bir araçtır. Ticaret Bakanlığı’nın https://www.ticaret.gov.tr/dis-iliskiler/serbest-ticaret-anlasmalari adresindeki web sitesinden Türkiye’nin STA durumunu takip edebilirsiniz.
STA’lar hakkında daha fazla bilgi almak ve anlaşmalı ülkelere ihracat yapmak için BAZ Girişimin uzman kadrosuna ulaşabilirsiniz.
