Giriş
Döviz kurundaki dalgalanmalar, ihracat yapan firmalar için önemli bir risktir. Bu risk, firmaların gelir ve giderlerini olumsuz etkileyebilir ve hatta iflaslarına neden olabilir. Türkiye’nin ihracat ajansı BAZ Girişim olarak bu yazımızda ihracatta kur riskinden korunma yöntemlerinden bahsedeceğiz.
Yazımızda ele alınacak başlıklar aşağıdaki gibi olacak.
- Kur Riskinden Korunma Yöntemleri
- Vadeli Döviz Sözleşmeleri
- Döviz Opsiyonları
- Döviz Swap Sözleşmeleri
- Döviz Forward Sözleşmeleri
- Kur Riskinden Korunma Yöntemlerinin Faydaları
- Kur Riskinden Korunma Yöntemlerinin Dezavantajları
İhracatta Kur Riskinden Korunma Yöntemleri
En yaygın kur riski koruma yöntemleri şunlardır:
- Vadeli döviz sözleşmeleri
- Döviz opsiyonları
- Döviz swap sözleşmeleri
- Döviz forward sözleşmeleri
Vadeli Döviz Sözleşmeleri
Tarafların belirli bir tarihte ve fiyatta döviz alma veya satma taahhüdünde bulundukları sözleşmelerdir. Vadeli döviz sözleşmeleri, firmaların kur riskini geleceğe taşıyarak belirsizliği azaltır.
Örneğin, bir ihracatçı, 100.000 dolarlık mal satacağını ancak ödemenin 3 ay sonra yapılacağını varsayalım. Döviz kuru 1 dolar = 10 TL ise, ihracatçı 3 ay sonra 1.000.000 TL alacak demektir. Ancak, döviz kuru 3 ay sonra artarsa, ihracatçı daha az TL alacak demektir. Bu durumda, ihracatçı vadeli döviz sözleşmesi kullanarak kur riskinden korunabilmektedir. Ayrıca vadeli döviz sözleşmesi ile ihracatçı, 3 ay sonra 100.000 dolarlık mal karşılığında 1.000.000 TL alacağını garanti altına alabilmektedir.
Döviz Opsiyonları
Taraflara belirli bir tarihte ve fiyatta döviz alma veya satma hakkı veren sözleşmelere döviz opsiyonları denir. Bu araçlar, firmalara esneklik sağlar ve kur riskini daha iyi yönetme imkanı verir.
Örneğin, bir ihracatçı, 100.000 dolarlık mal satacağını ancak ödemenin 3 ay sonra yapılacağını varsayalım. Döviz kuru 1 dolar = 10 TL ise, ihracatçı 3 ay sonra 1.000.000 TL alacak demektir. Ancak, ihracatçı döviz kurunun artmasından endişe ediyorsa, döviz opsiyonu kullanarak kur riskinden korunabilmektedir. Döviz opsiyonu ile ihracatçı, 3 ay sonra 100.000 dolarlık mal karşılığında 1.000.000 TL alacağını garanti altına alabilir ancak döviz kurunun artması durumunda, opsiyonu kullanmayarak daha fazla TL kazanabilir.
Döviz Swap Sözleşmeleri
Swap sözleşmeleri, iki firmanın farklı para birimlerinde tutarları takas ettiği sözleşmelerdir. Döviz swap sözleşmeleri, firmalara kur riskini azaltmanın yanı sıra, farklı para birimlerindeki faiz oranlarından da yararlanma imkanı verir.
Örneğin, bir Türk ihracatçı, ABD’ye mal satıyor olsun. Döviz kuru 1 dolar = 10 TL ise, ihracatçının mallarını ABD doları olarak satıp daha fazla kar elde etmesi mümkündür. Ancak, ihracatçı TL’de borçluysa, döviz kurunun artması durumunda zarar edecektir. Bu durumda, ihracatçı ABD’li bir firma ile döviz swap sözleşmesi yapabilir. Swap sözleşmesi ile ihracatçı, ABD’li firmaya TL verir ve ABD doları alır. Kurun artması durumunda, ihracatçının ABD dolarını TL’ye çevirerek zararını azaltması mümkündür.
Döviz Forward Sözleşmeleri
Döviz forward sözleşmeleri, tarafların belirli bir tarihte ve fiyatta döviz alma veya satma taahhüdünde bulundukları sözleşmelerdir. Vadeli döviz sözleşmelerine benzer ancak daha esnektir.
Örneğin, bir ihracatçı, 100.000 dolarlık mal satacağını ancak ödemenin 3 ay sonra yapılacağını varsayalım. Döviz kuru 1 dolar = 10 TL ise, ihracatçı 3 ay sonra 1.000.000 TL alacak demektir. Ancak, ihracatçı döviz kurunun değişmesinden endişe ediyorsa, döviz forward sözleşmesi kullanarak kur riskinden korunabilir. Döviz forward sözleşmesi ile ihracatçı, 3 ay sonra 100.000 dolarlık mal karşılığında 1.000.000 TL alacağını garanti altına alabilir ancak döviz kurunun artması veya düşmesi durumunda, sözleşmeyi feshederek daha fazla veya daha az TL kazanabilir.
Özellikle dışa bağımlılığı yüksek petrokimya sektöründe, peşin ithalat yapıp ülke içine vadeli satan firmalar, kur ataklarında açık pozisyonda yakalanabiliyor. Bu durumların üstesinden gelmek için kur riskini en aza indirecek finansal araçların kullanımı önemli.
Kur Riskinden Korunma Yöntemlerinin Faydaları
Kur riskinden korunma yöntemleri, ihracat yapan firmalara aşağıdaki faydaları sağlar:
- Gelir ve giderlerin öngörülebilirliğini artırır.
- Karlılık artar.
- Finansal istikrar sağlanır.
- Yatırımcı güveni artar.
Gelir ve giderlerin öngörülebilirliğini artırır.
Kur riskinden korunma yöntemleri, ihracat yapan firmaların gelir ve giderlerini öngörülebilir hale getirir. Bu, firmaların finansal planlamalarını daha kolay yapmalarını ve daha iyi kararlar almalarını sağlar.
Karlılık artar.
Kur riskinden korunma yöntemleri, ihracat yapan firmaların karlılığını artırır. Bu, firmaların döviz kurundaki dalgalanmalara karşı korunmalarını sağlar ve daha fazla kar elde etmelerini sağlar.
Finansal istikrar sağlanır.
Kur riskinden korunma yöntemleri, ihracat yapan firmaların finansal istikrarını sağlar. Bu, firmaların döviz kurundaki dalgalanmalara karşı daha dayanıklı olmalarını sağlar ve iflas risklerini azaltır.
Yatırımcı güveni artar.
Kur riskinden korunma yöntemleri, ihracat yapan firmaların yatırımcı güvenini artırır. Bu, firmaların daha fazla yatırım çekebilmeleri ve daha hızlı büyüyebilmelerini sağlar.
Kur Riskinden Korunma Yöntemlerinin Dezavantajları
Kur riskinden korunma yöntemlerinin de bazı dezavantajları vardır:
- Maliyetlidir.
- Esnekliği azaltabilir.
- Gerçek kur hareketlerini yakalayamayabilir.
Maliyetlidir.
Kur riskinden korunma yöntemleri, genellikle maliyetlidir. Bu, firmaların kur riskini azaltmak için ödedikleri bir bedeldir.
Esnekliği azaltabilir.
Kur riskinden korunma yöntemleri, firmaların esnekliğini azaltabilmektedir. Bu, firmaların döviz kurundaki dalgalanmalara karşı daha az dayanıklı olmalarını sağlar.
Gerçek kur hareketlerini yakalayamayabilir.
Kur riskinden korunma yöntemleri, gerçek kur hareketlerini her zaman yakalayamaz. Bu, firmaların kur riskinden korunma yöntemlerini kullansalar bile, yine de zarar edebilecekleri anlamına gelir.
Sonuç
İhracatta kur riskinden korunma yöntemleri, ihracat yapan firmalar için önemli bir araçtır. Bu yöntemleri kullanılarak firmalar risklerini azaltıp, finansal istikrar sağlayabilirler. Ancak, kur riskinden korunma yöntemlerinin de bazı dezavantajları vardır. Bu nedenle, firmalar kur riskinden korunma yöntemlerini kullanırken bu dezavantajları göz önünde bulundurmalıdırlar.
Siz de ihracat süreçlerinizi daha etkili hale getirmek ve kur riskinden korunma konusunda destek almak isterseniz BAZ Girişim’den destek alarak en verimli şekilde uluslararası pazarlara açılabilirsiniz. BAZ Girişim’in ücretsiz ihracat check up hizmeti için tıklayın.
